Ooit iemand horen zeggen: “ho mangiato a ufo, sono entrato a ufo, ho fatto un viaggio in treno a ufo”? De uitdrukking “a ufo” (of aufo, a ufa, auffa etc.) betekent iets verkrijgen/bemachtigen, zonder ervoor te werken, zonder te betalen en vooral op kosten van iemand anders. Het is dus anders dan “gratis”, vanwege de negatieve lading. Ik heb altijd gedacht dat deze uitdrukking uit het “romanesco “ kwam (het dialect uit Rome) en was verbaasd toen ik er achter kwam dat het een afkorting is van een Latijnse formulering. Overigens, de meningen over de etymologische oorsprong van deze uitdrukking zijn verdeeld. De meesten denken dat de uitdrukking uit het Latijn “ad usum fabricae” komt (oftewel: destinato ad essere utilizzato nella fabbrica/ bestemd voor de fabriek).
Alle goederen die bestemd waren voor de Katholieke Kerk waren heffingsvrij. Denk aan het materiaal voor het bouwen van alle mooie basilieken en kerken in Italië. Zoals bijvoorbeeld in het geval van de Duomo di Milano, toen al het marmer afkomstig uit de Lago Maggiore en die via de rivier naar Milaan vervoerd werd, was voorzien van de markering AUFA (ad usum fabricae ambrosianae). Zo hoefde men daarover geen belasting te betalen.
Ook het bouwmateriaal voor de Kathedrale van Santa Maria del Fiore in Firenze, droeg een dergelijke markering, “A U.F.O.”: Ad usum Florentinae Operae.
Als deze uitdrukking uiteindelijk in de volksmond de betekenis van “iets voor niets verkrijgen ten kosten van iemand anders” heeft gekregen, is het plausibel om te denken dat alleen een gedeelte van het materiaal de eindbestemming haalde. De goederen waren voor de Kerk bestemd, dus voor een hoger doel. Ik kan me indenken dat de wat mindere rijke mensen hun eigen behoeftes ook een goed doel vonden en zodoende van de rijken (de Kerk) stalen, om aan een meer behoeftige (zichzelf) te geven.
Italiaans lezen en luisteren 